Nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Wrocławskiego ukazała się książka Marka Winiarczyka pt. Euhemer z Messeny. Życie i dzieło. Święta historia (Wrocław 2012, ss. 284).
Spis treści:
Przedmowa
I. Życie Euhemera
1. Datowanie
2. Miejsce urodzenia
3. Miejsce działalności
II. Euhemer w tradycji antycznej
1. Geograf
2. Historyk
3. Filozof-ateista
4. Poeta
III. Święta historia (Hiera Anagraphē ) Euhemera
1. Stan zachowania utworu
2. Interpretacja tytułu
3. Czas powstania utworu
4. Forma literacka utworu
a) Idealna wyspa
b) Locus amoenus
c) Powieść utopijna
5. Zastosowana metoda
IV. Poglądy teologiczne Euhemera z Messeny
A. Wiarygodność przekazu Diodora o theologia dipertita w utworze Euhemera
B. Źródła poglądów teologicznych Euhemera
1. Stare pojęcia greckie
a) Kult herosów
b) Bogowie jako założyciele kultów
c) Groby bogów
2. Euergetyzm
3. Racjonalistyczna interpretacja mitów
4. Sofistyka
5. Początki kultu wodzów i władców w V i IV wieku przed Chr.
a) Lizander, wódz spartański (zm. 395 r.)
b) Dionizjos I, tyran Syrakuz (405–367)
c) Dion z Syrakuz
d) Klearch, tyran Heraklei Pontyjskiej (364/363–353/352)
e) Nikagoras, tyran w Zelei (do 334 r.)
f) Filip II, król Macedonii (359–336)
g) Aleksander III Wielki (336–323)
h) Podsumowanie
6. Kult władców do początku epoki hellenistycznej (do ok. 270 r.)
a) Antygonidzi
b) Ptolemeusze
c) Seleucydzi
d) Podsumowanie
7. Hekatajos z Abdery
8. Leon z Pelli
9. Wnioski
V. Społeczeństwo i gospodarka w Hiera Anagraphē
1. Wyspa Hiera
2. Panchaja
3. Dlaczego nie należy utożsamiać wyspy Hiera z Panchają
4. „Źródła” opisu społeczeństwa i gospodarki
5. Podsumowanie
VI. Sanktuarium Zeusa na wyspie Panchaja
1. Świątynia i temenos
2. Stela w świątyni
a) Relacja na steli
b) Hieros logos na steli
3. Kapłani Zeusa Trifylijskiego
4. Podsumowanie
VII. Próba interpretacji Hiera Anagraphē
1. Zniszczenie wiary w bogów olimpijskich
2. Satyra na kult władców
3. Usprawiedliwienie lub propagowanie kultu władców
4. Idealny ustrój państwowy
5. Wyjaśnienie genezy wiary w bogów
6. Propagowanie idei jedności i braterstwa wszystkich ludzi
7. Reinterpretacja mitologii greckiej
8. Podsumowanie
VIII. Euhemerus sive Sacra historia Enniusza
1. Historia powstania
a) Scypion Afrykański
b) Scipio Enniusza
c) Datowanie utworu Euhemerus
2. Tytuł dzieła
3. Forma przekładu
4. Wierny przekład czy swobodne tłumaczenie?
5. Tłumaczenie Enniusza u pisarzy łacińskich
6. Podsumowanie
IX. Euhemeryzm w świecie antycznym
A. Literatura pogańska
1. Euhemer i euhemeryzm
2. Euhemeryzm a kult władców
3. Euhemeryzm w powieści mitologicznej
a) Dionizjos Skytobrachion
b) Dejnarch z Delos
c) „Literatura frygijska”
4. Euhemeryzm stoicki
5. Euhemeryzm w historiografii
a) Leon z Pelli
b) Mnaseas z Patary w Licji
c) Nikagoras z Cypru
d) Polibiusz
e) Apollodor z Aten
f) Kastor z Rodos
g) Diodor Sycylijski
h) Thallos
i) Filon z Byblos
j) Syzyf z Kos
6. Euhemeryści łacińscy
7. Index deorum cognominum
8. Pseudoeuhemeryści
a) Diagoras z Melos
b) Palajfatos
c) Megastenes
d) Filochoros z Aten
e) Res gestae Divi Augusti
f) Lukian z Samosaty
B. Literatura patrystyczna
1. Odrzucenie euhemeryzmu
2. Akceptacja euhemeryzmu
3. Podsumowanie i euhemeryzm w średniowieczu
C. Literatura żydowska
1. Eupolemos
2. Pseudo-Eupolemos
3. Artapanos
4. Theodotos
5. Oracula Sibyllina
6. Podsumowanie
X. Podsumowanie
Appendix I: Przekład ważniejszych fragmentów dzieła Święta historia Euhemera
Appendix II: Homines pro diis culti
Appendix III: Deos homines fuisse
Appendix IV: Groby bogów
Addenda
Wykaz skrótów
Bibliografia
A. Wydania
I. Wydania dzieła Euhemera
a) Testimonia greckie i łacińskie
b) Testimonia łacińskie
II. Wydania autorów cytowanych w książce
B. Opracowania
Indeks imion
Indeks nazw geograficznych i etnicznych
Indeks rzeczowy
Indeks źródeł
Summary
Więcej informacji: strona wydawnictwa