Ośrodek Badań nad Renesansem zaprasza na wykład Wojciecha Ryczka (UJ) na temat: Renesansowe teorie figuratywności: Peter Schade (Petrus Mosellanus), który odbędzie się 21 kwietnia 2010, godz. 11.30 w Krakowie przy ul. Grodzkiej 64, s. 206.
Streszczenie:
Niewielki traktat retoryczny zatytułowany Tabulae de schematibus et tropis ukazał się po raz pierwszy w 1516 r. i do końca szesnastego stulecia doczekał się wielu wydań. Jego autor, nauczyciel retoryki związany z Uniwersytetem w Lipsku, Peter Schade, przedstawił w tym niewielkim dziele zwięzły i uporządkowany wykład reguł elokucji. Dzięki doskonałej znajomości tradycji retorycznej zaproponował próbę zdefiniowania i przeprowadzenia klasyfikacji tropów i figur, która mogłaby się okazać przydatna w nauczaniu retoryki. Od samej jednak kategoryzacji modi eloquendi, zawsze konwencjonalnej i niekompletnej, o wiele bardziej interesująca wydaje się rekonstrukcja, ukrywającego się za nią, sposobu myślenia o języku i jego funkcjonowaniu w odniesieniu do określonego tropu czy figury. Powraca w tym miejscu pytanie o relacje pomiędzy gramatyką a retoryką, które w przypadku reguł dotyczących wysłowienia, okazują się zachodzić na co najmniej kliku poziomach językowej organizacji dyskursu (pojedyncze słowo, fraza, sentencja). Trzeba także zastanowić się nad tym, jak rozumiano, podstawową dla wszelkiej teorii signifikacji, relację słowo – rzecz (verbum – res), zwłaszcza że mechanizm działania tropu opiera się transformacji znaczenia. W jaki wreszcie sposób tradycyjny podział na figury słów i figury myśli znajduje swe miejsce w klasyfikacji zaproponowanej przez niemieckiego humanistę? Owe zagadnienia zostaną poruszone w trakcie omówienia podziału figur (schemae) pod względem takich kryteriów jak: figura, vitium oraz virtus. Rozumienie tropu i podziały tych środków wysłowienia będą przestawione na przykładzie analizy czterech podstawowych tropów: metafory, metonimii, synekdochy i ironii.
Źródło: Strona internetowa Humanitas